در جهان امروز ما تنوع سرگرمی‌ها بیشتر شده است ولی کماکان بسیاری از ما سرگرم نیستیم و حوصله ما خیلی اوقات سر می‌رود و لحظات کسل کننده‌ای را تجربه می‌کنیم. ما وقت بسیاری برای سرگرمی می‌گذاریم به خاطر اینکه فکر می‌کنیم سزاوار سرگرمی و تفریح بهتری هستیم. ما نیاز داریم که شاد باشیم، لحظاتی را دور از مشکلات خود سپری کنیم و زمانی را دور از جدیت دنیای اطراف خود به حالت فان بگذرانیم. بدین خاطر است که نیاز به سرگرمی در دنیای امروز به وجود آمده است حتی شاید بیشتر از قبل.
فرهنگ معین سرگرمی را این گونه تعریف کرده است: آن چه موجب مشغولیت و تفریح باشد. در واقع سرگرمی به فعالیت‌هایی گفته می‌شود که در آن توجه مخاطبان یا شرکت‌کنندگان به موضوعی یا کنشی سرگرم‌کننده جلب می‌شود. این می تواند یک فعالیت، یک ایده یا یک کار باشد، که طی هزاران سال پیشرفت کرده است، خصوصاً در زمینه جلب توجه مخاطب. باید دقت کرد که توجه افراد مختلف به چیزهای مختلفی جلب می‌شود چون هر فرد سلیقه مختص به خود را در زمینه سرگرمی دارد.
تجربه سرگرم شدن عموماً و نه همیشه با شادی و خنده همراه می‌شود هر چند بسیاری از سرگرمی ها هدف جدی‌تری دارند و ممکن است این فعالیتهای سرگرم کننده دانش و بینش خاصی را به مخاطب منتقل کنند. در این بین گذر زمان هم تاثیر زیادی روی تعریف سرگرمی گذاشته است. به طور مثال تنبیه در ملاعام که تماشای آن روزی سرگرمی محسوب می‌شد از مکان‌های عمومی حذف شده است، یا بالعکس فعالیت‌هایی نظیر تیراندازی یا اسب سواری که زمانی نیازهای اساسی انسان‌ها بودند امروزه تبدیل به ورزش‌های حرفه‌ای و سرگرمی جذابی برای مخاطبانشان شده‌اند.
از نظر مفهومی سرگرمی نوعی از اشکال گذران اوقات فراغت است. سرگرمی از جمله فعالیتهای رایج در همه جوامع بشری است. لیکن تا پیش از مطرح شدن موضوع اوقات فراغت جایگاه تعریف شده‌ای در مطالعات اجتماعی و انسانی نداشت. از دهه ۱۹۷۰ پژوهشگران مطالعات اجتماعی، گردشگری و گذران اوقات فراغت، از جمله کارل روپرت (Karl Ruppert) که مفاهیمی چون تحول از جغرافیای گردشگری به جغرافیای گذران اوقات فراغت را مطرح کردند، به این باور رسیدند که سرگرمی هم نوعی از اشکال گذران اوقات فراغت است.
سرگرمی اشکال فراوانی دارد و هر کس می‌تواند متناسب با علایق و سلایق شخصی خود، بخشی از اوقات فراغت خود را از طریق سرگرمی بگذراند. مجموعه‌داران یا کلکسیونرهای تمبر، سکه، کبریت، سیگار، پروانه، انواع حشرات، دوچرخه، موتورسیکلت، اتومبیل، صفحات گرامافون، عکس‌های قدیمی و مانند اینها اغلب کسانی هستند که از این طریق خود را سرگرم می‌کنند. گروهی دیگر با نگهداری انواع پرندگان و یا دیگر حیوانات در خانه، همچنین پرورش انواع گل و گیاه و اختصاص بخشی از فراغت به آنها به سرگرم کردن خود می‌پردازند. کبوتربازی در ایران، قهوه خانه نشینی، گوش فرادادن به نقالی در قهوه‌خانه‌های قدیمی از جمله سرگرمی‌های شناخته شده در ایران است.
برای بیان مفهوم سرگرمی سه اصطلاح بیشتر استفاده می‌شود: hobby, entertainment, fun
شاید از هر سه واژه معنی سرگرمی استخراج شود اما باید بدانیم این مفاهیم با هم تفاوت دارند و اصلا یکی نیستند. در hobby نیاز به اقدام و مشارکت از طرف فرد در فعالیت وجود دارد و معمولا دارای مزایای ثانویه‌ای مانند بهبود مهارت‌ها و توانایی‌های مختلف می‌باشد مانند کسی که نقاشی می‌کشد، عکاسی می‌کند، باغبانی می‌کند یا ورزش می‌کند. در همه این حالت‌ها فرد حداقل تواناییش در یک کار را به چالش می‌کشد. در entertainment ما نیازی به مشارکت نداریم. این پاسخ به این معنی نیست که بگوییم entertainment دنبال کردن کمتری نسبت به hobby دارد. entertainment هم معمولا یک هدف دارد، حتی اگر این امر به طور عمده حواس پرتی باشد. حواس پرتی از زندگی و شرایط آن یا کاری که ذهن ما را درگیر کرده است. entertainment به صورت کلی رابطه‌ای منفعلانه با سرگرمی‌ها دارد. ما تلویزیون را تماشا می‌کنیم، در آن شرکت نمی‌کنیم. تماشای فیلم هم نیازی به مشارکت مخاطب ندارد.
fun به صورت کلی با دو واژه بالا متفاوت است. موارد بالا انجام یک فعالیت بود اما fun یک احساس است که ما با سرگرمی به دست می آوریم. همان چیزی است که شما با انجام برخی فعالیتهای نشاط‌آور دریافت می‌کنید.
دلیل اصلی روی آوردن مردم به سرگرمی‌ها علاقه، لذت بردن و استفاده از اوقات فراغت است تا دستاوردهای مالی یا علمی. در واقع هدف اصلی سرگرمی‌ها رضایتمندی شخصی است. برای سرگرمی علاوه بر ملاک علاقه توجه به خصوصیات افراد اعم از شخصیتی، ظاهری، روحی و فیزیکی نیز مهم است. برای مثال اگر به یک نوجوان کم استعداد در ورزش گفت برای سرگرمی ورزش کن مسلما به لحاظ روحی به او صدمه وارد می‌شود چرا که با دیدن عدم توانایی خود در مقایسه با دیگران حس بدی را تجربه می‌کند. بنابراین انتخاب سرگرمی‌ها باید متناسب با روحیات و علاقه فرد صورت گیرد.
در پایان به بیان تفاوت سرگرمی و واژگانی که معنی آنها نزدیک به سرگرمی است، می‌پردازیم. در مورد اول تفاوت تفریح و سرگرمی و در مورد دوم تفاوت بازی و سرگرمی را بیان می‌کنیم.
تفاوت تفریح و سرگرمی
تفریح به کار و عملی که شادی بخش و فرح زا باشد گفته می‌شود و سرگرمی به هرکاری که مشغول کننده انسان باشد گفته می‌شود.
نمی‌توان گفت تفریح خوب و سرگرمی غفلت زا است زیرا ممکن است تفریح خوب و سالم نباشد بلکه مخرب و ناسالم و مضر باشد و نیز هر سرگرمی غفلت زا نیست زیرا ممکن است سرگرمی در راستای اهداف مطلوب و مثبت و سازنده باشد و نه تنها غفلت زا نباشد بلکه موجب توجه و تنبه و بیداری باشد.
تفاوت بازی و سرگرمی
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های بازی و سرگرمی در هدفمند بودن یا نبودن است. به عنوان مثال فردی که بازی جدول را انجام می‌دهد را با فردی که بی حوصله است و بابل رپی (نایلون حبابدار) در دست گرفته و آنها را می‌ترکاند مقایسه کنید. به هر حال حواس پرتی لذت بخش است، ذهن و بدن را از هر کار جدی دور می کند.
منبع: وبلاگ اوقات فراغت به نشانی timefaraghat.blog.ir